Napisane: sierpień - wrzesień 1917
Źródło:
Lenin -
Dzieła Wybrane, tom II strony 153-252
Wydawca: Książka i wiedza, Warszawa, 1949 rok
Po raz pierwszy opublikowane:
w oddzielnej książce w 1918 r
Wersja elektroniczna: Polska sekcja MIA
Adaptacja: Wojtek
- Polska sekcja MIA
SPIS TREŚCI:
Zagadnienie państwa nabiera obecnie szczególnej wagi zarówno pod względem teoretycznym, jak i praktyczno-politycznym. Wojna imperialistyczna niezwykle przyśpieszyła i zaostrzyła proces prz
eistaczania się kapitalizmu monopolistycznego w kapitalizm państwowo-monopolistyczny. Państwo, coraz ściślej zespalające się z wszechpotężnymi związkami kapitalistów, potwornie uciska masy pracujące i ucisk ten staje się coraz potworniejszy. Kraje przodujące - mamy na myśli ich „tyły» - zamieniają się w wojskowe więzienia katorżnicze dla robotników.Niesłychane okropności i klęski przewlekającej się wojny czynią sytuację mas nie do zniesienia, potęgują ich wzburzenie. Wyraźnie dojrzewa międzynarodowa rewolucja proletariacka. Kwestia j
ej stosunku do państwa nabiera znaczenia praktycznego.Elementy oportunizmu, które nagromadziły się w ciągu dziesiątków lat względnie pokojowego rozw
oju, stworzyły panujący w oficjalnych partiach socjalistycznych całego świata prąd socjalszowinizmu. Prąd ten (Plechanow, Potresow, Breszkowska, Rubanowicz, następnie w postaci nieco zamaskowanej pp. Cereteli, Czernow i Ska w Rosji; Scheidemann, Legien, David i inni w Niemczech; Renaudel, Guesde, Vandervelde we Francji i Belgii; Hyndman i fabiańczycy w Anglii itd. itd.) - socjalizm w słowach, szowinizm w czynach - odznacza się podłym lokajskim przystosowaniem się „wodzów» „socjalizmu» do interesów nie tylko „własnej» narodowej burżuazji, lecz właśnie do „własne-go» państwa, większość bowiem tzw. wielkich mocarstw od dawna wyzyskuje i ujarzmia cały szereg drobnych i słabych narodowości. A wojna imperialistyczna jest właśnie wojną o podział i zmianę istniejącego podziału tego rodzaju łupu. Walka o wyrwanie mas pracujących spod wpływu burżuazji w ogóle, a imperialistycznej burżuazji w szczególności, jest niemożliwa bez walki z oportunistycznymi przesądami dotyczącymi „ państwa”.Z początku rozpatrujemy naukę Marksa i Engelsa o państwie, zatrzymując się najbardziej szczegół
owo na zapomnianych lub wypaczonych przez oportunistów twierdzeniach tej nauki. Następnie zajmiemy się specjalnie głównym przedstawicielem tych wypaczeń, Karolem Kautskim, najbardziej znanym przywódcą Drugiej Międzynarodówki (1889-1914), która w czasie obecnej wojny tak nędznie zbankrutowała. Wyciągniemy wreszcie główne nauki z doświadczenia rewolucji rosyjskich roku 1905, a zwłaszcza roku 1917. Obecnie (początek sierpnia 1917 roku), jak się zdaje, dobiega końca pierwsza faza rozwoju tej ostatniej, ale cała ta rewolucja w ogóle może być zrozumiana jedynie jako jedno z ogniw w łańcuchu socjalistycznych rewolucji proletariackich, wywoływanych przez wojnę imperialistyczną. Kwestia stosunku rewolucji socjalistycznej proletariatu do państwa nabiera zatem nie tylko znaczenia praktyczno-politycznego, ale także znaczenia jak najbardziej aktualnego, jako kwestia wyjaśnienia masom tego, co będą musiały czynić w najbliższej przyszłości w celu wyzwolenia się spod jarzma kapitału.Sierpień 1917 r.
Autor.
Niniejsze, drugie wydanie drukujemy prawie bez zmian. Dodany został jedynie paragraf 3 do rozdziału II.
Autor. Moskwa. 17 grudnia 1918 roku.
POSŁOWIE DO WYDANIA PIERWSZEGO
Niniejsza broszura została napisana w sierpniu i wrześniu 1917 roku. Miałem już ułożony plan następnego, siódmego rozdziału: „Doświadczenie rewolucji rosyjskich 1905 i 1917 r
oku”. Ale, prócz tytułu, nie zdążyłem napisać ani jednego wiersza tego rozdziału: „przeszkodził” kryzys polityczny, zwiastun Rewolucji Październikowej 1917 roku. Z takiej „przeszkody” można się tylko cieszyć. Ale drugą część broszury (poświęconą doświadczeniu rewolucji rosyjskich 1905 i 1917 roku) wypadnie odłożyć bodaj że na długo; przyjemniej i pożyteczniej przeprowadzać „ doświadczenie rewolucji” niż o nim pisać.Autor. Piotrogród 30 listopada 1917 roku.
Rozdział I:SPOŁECZEŃSTWO KLASOWE A PAŃSTWO