Bron/Vertaling: marxisme.be, november 2020
HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !
Geschreven: 26 november 1935
Bron/Vertaling: marxisme.be, november 2020
HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !
Het “Volksfront” vertegenwoordigt de coalitie van de arbeidersklasse met de imperialistische burgerij, in de vorm van de Radicale Partij en kleinere varianten van dezelfde soort. De coalitie strekt zich uit tot zowel het parlementaire als het extraparlementaire gebied. Op beide gebieden legt de Radicale Partij, met behoud van de volledige vrijheid van handelen, de vrijheid van handelen van de arbeidersklasse op grove wijze aan banden.
De Radicale Partij zelf is in verval. Elke nieuwe verkiezing geeft een extra bewijs van het wegstromen van de aanhangers naar rechts en naar links. Aan de andere kant worden de socialistische en communistische partijen, bij gebrek aan een echte revolutionaire partij, steeds sterker. De algemene tendens van de werkende massa’s, waaronder de kleinburgerij, is duidelijk naar links gericht. De oriëntatie van de leiders van de arbeiderspartijen is niet minder duidelijk: naar rechts. Op het moment dat de massa’s met hun stemmen en hun strijd de Radicale Partij proberen af te schudden, proberen de leiders van het Verenigd Front haar juist te redden. Nadat ze het vertrouwen van de massa’s arbeiders hadden verkregen op basis van een “socialistisch” programma, gingen de leiders van de arbeiderspartijen over tot het vrijwillig doorgeven van een groot deel van dit vertrouwen aan de Radicalen, in wie de massa’s arbeiders absoluut geen vertrouwen hebben.
Het “Volksfront” in zijn huidige gedaante vertrapt niet alleen de arbeidersdemocratie, maar ook de formele, d.w.z. burgerlijke democratie, schaamteloos. De meerderheid van de radicale kiezers neemt niet deel aan de strijd van de arbeiders en dus ook niet aan het Volksfront. Toch neemt de Radicale Partij in dit front niet alleen een gelijkwaardige, maar zelfs een bevoorrechte positie in. De arbeiderspartijen worden gedwongen hun activiteiten te beperken tot het programma van de Radicale Partij. Dit idee wordt het meest uitgesproken door de cynici van l’Humanité. De laatste verkiezingen in de Senaat hebben de geprivilegieerde positie van de Radicalen in het Volksfront duidelijk in de verf gezet. De leiders van de Communistische Partij schepten er openlijk over op dat ze verschillende mandaten aan niet-arbeiderspartijen hebben gelaten, terwijl die eigenlijk aan de arbeiders toebehoorden. Dit betekent alleen maar dat het front de eigendomsaanspraken van de burgerij gedeeltelijk heeft hersteld.
Het “Front”, zoals het is geconcipieerd, is een organisatie voor een directe en onmiddellijke strijd. Wanneer de strijd in het geding is, is elke arbeider tien burgers waard, zelfs degenen die zich aan het front houden. Vanuit het oogpunt van de revolutionaire strijdkracht van het Front hadden de electorale privileges niet aan radicale burgerij moeten worden gegeven, maar aan arbeiders. Maar in wezen zijn voorrechten hier niet nodig. Is het Volksfront bedoeld voor de verdediging van de “democratie”? Laat het dan beginnen met de toepassing ervan op zijn eigen gelederen. Dat betekent: het leiderschap van het Volksfront moet de directe en onmiddellijke weerspiegeling zijn van de wil van de strijdende massa.
Hoe? Heel eenvoudig: door middel van verkiezingen. De arbeidersklasse ontzegt niemand het recht om zij aan zij te strijden tegen het fascisme, het Bonapartistische regime van Laval, het oorlogscomplot van de imperialisten en alle andere vormen van onderdrukking en geweld. De enige eis die de klassenbewuste arbeiders aan hun feitelijke of potentiële bondgenoten stellen, is dat ze in actie komen. Elke groep van de bevolking die werkelijk deelneemt aan de strijd in een bepaald stadium en bereid is zich te onderwerpen aan een gemeenschappelijke discipline, moet het gelijke recht hebben om invloed uit te oefenen op de leiding van het Volksfront.
Elke tweehonderd, vijfhonderd of duizend burgers die in een bepaalde stad, een bepaald district, een bepaalde fabriek, een bepaalde barak en een bepaald dorp aan het Volksfront deelnemen, kiezen in de tijd van de acties hun vertegenwoordiger in het plaatselijke actiecomité. Alle deelnemers aan de strijd zijn gebonden aan de discipline ervan.
Het laatste Congres van de Communistische Internationale heeft zich in zijn resolutie over het verslag-Dimitrov uitgesproken voor verkozen actiecomités als massale steun voor het Volksfront. Dit is misschien wel het enige progressieve idee in de hele resolutie. Maar juist daarom doen de stalinisten niets om het te realiseren. Ze durven dat niet te doen uit angst de samenwerking met de burgerij te verbreken.
Zeker, bij de verkiezing van de comités zullen niet alleen arbeiders kunnen deelnemen, maar ook ambtenaren, functionarissen, oorlogsveteranen, ambachtslieden, kleine kooplieden en kleine boeren. De actiecomités zijn dus nauw verbonden met de strijd van de arbeidersklasse voor beslissende invloed op de kleinburgerij. Tegelijk bemoeilijken ze de samenwerking tussen de arbeidersbureaucratie en de burgerij tot het uiterste. Intussen is het Volksfront in zijn huidige vorm niets anders dan de organisatie van klassensamenwerking tussen de politieke uitbuiters van de arbeidersklasse (de reformisten en de stalinisten) en de politieke uitbuiters van de kleinburgerij (de radicalen). Echte massale verkiezingen van de actiecomités zouden de burgerlijke tussenpersonen (de radicalen) automatisch uit de gelederen van het Volksfront verdrijven en zo de door Moskou gedicteerde criminele politiek aan diggelen slaan.
Het zou echter een vergissing zijn om te denken dat het mogelijk is om op een bepaalde dag en een bepaald uur de arbeiders en de kleinburgerlijke massa’s op te roepen om actiecomités te kiezen op basis van een bepaald statuut. Een dergelijke aanpak zou puur bureaucratisch zijn en dus onvruchtbaar. De werkenden zullen alleen een actiecomité kunnen kiezen wanneer zij zelf aan een actie deelnemen en de behoefte aan revolutionair leiderschap voelen. Het gaat hier niet om de formele democratische vertegenwoordiging van iedereen, maar om de revolutionaire vertegenwoordiging van de strijdende massa’s. Het actiecomité is een strijdmiddel. Het heeft geen zin om op voorhand te raden welke lagen van de arbeiders precies zullen worden aangetrokken door de oprichting van actiecomités: de scheidslijnen in de strijdende massa’s zullen tijdens de strijd zelf worden vastgelegd.
Het grootste gevaar in Frankrijk ligt in het feit dat de revolutionaire energie van de massa’s zal verdwijnen in spurten, in geïsoleerde explosies zoals in Toulon, Brest en Limoges, en plaats zal maken voor apathie. Alleen bewuste verraders of hopeloze warhoofden zijn in staat om te denken dat het in de huidige situatie mogelijk is om de massa’s stil te houden tot het moment dat ze van bovenaf gezegend worden door de regering van het Volksfront. Stakingen, protesten, botsingen op straat, directe opstanden zijn in de huidige situatie absoluut onvermijdelijk. De taak van de arbeiderspartij bestaat er niet in om deze bewegingen te controleren en te verlammen, maar om ze te verenigen en ze met de grootst mogelijke kracht te versterken.
De reformisten en stalinisten vrezen vooral de radicalen bang te maken. Het apparaat van het front speelt heel bewust de rol van desorganisator ten opzichte van de sporadische bewegingen van de massa. En de “linksen” van het type Marceau Pivert dienen om dit apparaat te beschermen tegen de verontwaardiging van de massa. De situatie kan alleen worden gered door de strijdende massa’s te helpen een nieuw apparaat te creëren, in het proces van de strijd zelf, dat voldoet aan de eisen van het moment. De actiecomités zijn juist daarvoor bedoeld. Tijdens de strijd in Toulon en Brest zouden de arbeiders zonder enige aarzeling een lokale strijdorganisatie hebben opgericht als ze daartoe werden opgeroepen. De dag na de bloedige aanval in Limoges zouden de arbeiders en een aanzienlijk deel van de kleinburgerij ongetwijfeld hun bereidheid hebben getoond om een gekozen comité op te richten om de bloedige gebeurtenissen te onderzoeken en deze in de toekomst te voorkomen. Tijdens de beweging in de kazernes, in de zomer van dit jaar, tegen Rabiot (de verlenging van de militaire dienstplicht), zouden de soldaten zonder veel omhaal gekozen hebben voor bataljons-, regiments- en garnizoenscomités als hen zo’n weg was voorgesteld. Soortgelijke situaties doen zich voor en zullen zich bij elke stap blijven voordoen. In de meeste gevallen op lokaal, maar vaak ook op nationaal niveau. Het is de taak om geen enkele van dit soort situaties te missen. De eerste voorwaarde hiervoor is een duidelijk begrip van het belang van het actiecomité als het enige middel om de antirevolutionaire oppositie van het partij- en het vakbondsapparaat te doorbreken.
Betekent dit dat de actiecomités de plaats innemen van partij- en vakbondsorganisaties? Het zou dom zijn om de kwestie op deze manier te stellen. De massa’s gaan de strijd aan met al hun ideeën, tradities, groeperingen en organisaties. De partijen blijven bestaan en strijden. Tijdens de verkiezingen voor de actiecomités zal elke partij natuurlijk proberen haar eigen aanhangers te kiezen. De actiecomités zullen met een meerderheid van stemmen besluiten nemen (met volledige vrijheid van partij- en factiegroepering). Ten opzichte van partijen kunnen de actiecomités het revolutionaire parlement worden genoemd: de partijen worden niet uitgesloten, maar juist verondersteld; tegelijkertijd worden ze op de proef gesteld en leren de massa’s zich te bevrijden van de invloed van rotte partijen.
Betekent dit dan dat de actiecomités eenvoudigweg sovjets zijn? Onder bepaalde voorwaarden kunnen de actiecomités zichzelf in sovjets veranderen. Het zou echter onjuist zijn om de actiecomités bij deze naam te noemen. Vandaag, in 1935, zijn de volksmassa’s eraan gewend om het woord sovjets te associëren met reeds veroverde macht. Frankrijk is daar vandaag nog aanzienlijk van verwijderd. De Russische sovjets waren in hun beginfase helemaal niet wat ze later werden en werden in die tijd vaak aangeduid met de bescheiden naam arbeiders- of stakingscomités. De actiecomités in hun huidige fase hebben als taak de werkende massa’s van Frankrijk te verenigen in een defensieve strijd en zo deze massa’s het bewustzijn van hun eigen kracht voor het komende offensief bij te brengen. Of het tot echte sovjets zal komen, hangt af van de vraag of de huidige kritieke situatie in Frankrijk zich zal ontvouwen tot de uiteindelijke revolutionaire conclusies. Dit hangt natuurlijk niet alleen af van de wil van de revolutionaire voorhoede, maar ook van een aantal objectieve voorwaarden. In ieder geval zal de massabeweging, die vandaag tegen de barrière van het Volksfront is aangelopen, niet in staat zijn om verder te komen zonder de actiecomités.
Taken als de oprichting van een arbeidersmilitie, de bewapening van de arbeiders, de voorbereiding van een algemene staking, zullen op papier blijven staan als de strijdende massa’s zich, via hun gezaghebbende organen, niet met deze taken bezighouden. Alleen actiecomités die in de strijd geboren zijn, kunnen een echte militie verzekeren die de strijders niet bij de duizend maar bij de tienduizenden telt. Alleen actiecomités die de belangrijkste centra van het land omarmen, zullen in staat zijn het moment te kiezen voor de overgang naar meer beslissende strijdmethoden, waarvan de leiding terecht bij hen zal liggen.
* * *
Uit de hierboven geschetste stellingen vloeien een aantal conclusies voort voor de politieke activiteit van de revolutionaire arbeiders in Frankrijk. De centrale conclusie raakt aan de zogenaamde “revolutionaire (?) linkerzijde.” Deze groepering wordt gekenmerkt door een totaal gebrek aan begrip van de wetten die de beweging van de revolutionaire massa’s beheersen. Hoezeer de centristen ook brabbelen over de “massa’s”, ze oriënteren zich altijd op het reformistische apparaat. Door deze of gene revolutionaire slogan te herhalen, maakt Marceau Pivert deze ondergeschikt aan het abstracte principe van “organisatorische eenheid”, dat in actie eenheid blijkt te zijn met de patriotten tegen de revolutionairen. Dat gebeurt op het moment dat het een kwestie van leven en dood is voor de massa’s om de oppositie van de verenigde sociaal-patriottische apparaten te breken. Dat is een absoluut “goed” dat boven de belangen van de revolutionaire strijd staat.
De actiecomités zullen alleen worden opgebouwd door degenen die tot het einde toe de noodzaak begrijpen om de massa’s te bevrijden van het verraderlijke leiderschap van de sociaal-patriotten. Toch kijkt Pivert naar Zyromski, die naar Blum kijkt, die op zijn beurt, samen met Thorez, naar Herriot kijkt, die naar Laval kijkt. Pivert treedt binnen in het systeem van het Volksfront (niet voor niets stemde hij op de laatste bijeenkomst van de Nationale Raad voor de schandelijke resolutie van Blum!) en het Volksfront treedt als een vleugel binnen in het Bonapartistische regime van Laval. De ondergang van het Bonapartistische regime is onvermijdelijk. Mocht de leiding van het Volksfront (Herriot-Blum-Cachin-Thorez-Zyromski-Pivert) er in de loop van de hele naderende en beslissende periode in slagen om overeind te blijven, dan zal het Bonapartistische regime onvermijdelijk plaats maken voor het fascisme. Voorwaarde voor de overwinning van de arbeidersklasse is de liquidatie van de huidige leiding. De slogan “eenheid” wordt onder deze omstandigheden niet alleen een stommiteit, maar ook een misdaad. Geen eenheid met de agenten van het Franse imperialisme en van de Volkerenbond. Voor hun verraderlijke leiderschap is het noodzakelijk om revolutionaire actiecomités tegen te gaan. Het is alleen mogelijk om deze comités op te bouwen door de antirevolutionaire politiek van het zogenaamde “revolutionaire links” met Marceau Pivert aan het hoofd genadeloos bloot te leggen. Er is natuurlijk geen ruimte in onze gelederen voor illusies en twijfels op dit punt.