Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !
Bron: De Internationale, Nederlandstalig theoretisch orgaan van de IVe Internationale, sept. 1989, nr. 32
Transcriptie/HTML en contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
| Hoe te citeren? — Graag bronvermelding !
Tot ver in de jaren zestig hadden KVP, CHU en ARP samen meer dan de helft van de zetels in de Kamer. Dat is allang niet meer zo, maar voor de macht van het CDA maakt dat weinig uit. De voorzitter van de Eerste Kamer is CDA’er. De vicevoorzitter van de Raad van State is van het CDA. Meer dan de helft van de burgemeesters is CDA-lid. Dertien van de veertien hoogste topambtenaren op ministeries zitten bij het CDA. De voorzitters van het VNO, NCW, NCOV en CNV betalen trouw hun CDA-contributie. De voorzitter van de Nationale Raad voor de Volksgezondheid is oud-staatssecretaris van het CDA. De voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Ziekenfondsen is lid van het CDA. En net als in een echte bananenrepubliek werd kort na 6 september de mislukte Minister van Onderwijs op het voorzitterspluche van de Tweede Kamer gezet.
En natuurlijk wordt Lubbers weer premier. Hij moet aan z’n nog wat onwillige achterban verkopen dat de VVD langs de zijlijn wordt geparkeerd, dus toverde hij de vooralsnog weinig serieuze CDA-VVD-D66-variant uit z’n hoed. En omdat in een eventuele ‘centrumlinkse’ regering PvdA en D66 niet meer ministers mogen hebben dan het CDA wordt een ‘ragfijn spel’ gespeeld over de vraag of Van Mierlo wel of niet mee mag doen.
Als we dit schrijven is de formatie nog lang niet rond, maar op voorhand is al duidelijk wie de winnaars zullen zijn: Lubbers, het CDA en de gevestigde machten in dit land. Lubbers blijft premier, zijn beleid wordt op hoofdlijnen voortgezet, de macht van de ondernemers en het CDA blijft onaangetast.
Maar is er dan een alternatief? Wie de verkiezingscampagnes volgde moet bijna concluderen van niet. De PvdA legt zich volledig bij de almacht van het CDA neer en heeft als hoogste doel in een nieuwe regering met het CDA van Lubbers mee te mogen doen. Al vóór de verkiezingen werden de meeste het CDA onwelgevallige eisen en voorstellen afgezwakt. Na de verkiezingen besloot de partijraad om al bij voorbaat de rest van het programma in de aanbieding te doen: Wim Kok kreeg een blanco volmacht om zaken te gaan doen met Lubbers.
De campagneleiding van Groen Links wilde constructief en realistisch overkomen. Daarom pleitte ook Ria Beckers in haar campagne voor een regering van CDA, D66 en PvdA. Dat leidde tot hopeloze discussies, want als je zo graag zo’n regering wil, waarom doe je dan zelf mee? Moet je er dan niet aan bijdragen dat de PvdA zo groot mogelijk wordt? Groen Links kwam er niet echt uit. En dus kon Wim Kok potentiële Groen Linkse stemmers aftroggelen door erop te wijzen dat je het beste op de PvdA zelf kan stemmen als je die partij in de regering wil hebben. Na de verkiezingen adviseerde Ria Beckers de koningin om een formateur te benoemen om een CDA-D66-PvdA-regering te vormen. We weten dus wie we mede moeten bedanken als Lubbers, Ruding en Van den Broek straks weer naast de koningin op het bordes staan.
Zo langzamerhand zou toch duidelijk moeten zijn dat je de macht van het CDA niet breekt door met Lubbers mee te gaan doen. De PvdA zou niet met het CDA of de VVD moeten gaan regeren. Zo’n coalitieregering maakt de PvdA alleen maar tot mede-uitvoerder van een lubberiaans kapitalistisch regeringsbeleid. Groen Links moet niet net doen alsof een CDA-PvdA-regering een beter beleid zal voeren en zou zich moeten keren tegen regeringsdeelname van de PvdA met rechts.
Tegenover de macht van rechts en de ondernemers heeft links maar één effectief antwoord: alle krachten concentreren op het versterken en uitbouwen van acties, bewegingen en (zelf)organisatie om de politieke, sociale en economische krachtsverhoudingen ingrijpend te veranderen. Zolang de grootste groeperingen binnen links die weg weigeren in te slaan zitten Lubbers, het CDA en de ondernemers op rozen.