Βιογραφία
Γεννήθηκε στις 5 Μαΐου 1871 στο Σαμόστ της Ρωσσικής Πολωνίας, από φτωχή οικογένεια εβραίου εμπόρου. Στο Γυμνάσιο της Βαρσοβίας κατέπληξε όλους με την οξύνοιά της. 15 χρονών μπήκε σ’ ένα αντιτσαρικό επαναστατικό κύκλο και ταυτόχρονα ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία, όπου διακρίθηκε. Ο «κύκλος» διαλύθηκε από την αστυνομία και η Ρόζα μόλις 18 χρονών, βρέθηκε στη Ζυρίχη, στο άσυλο των τότε μεταναστών. Παρακολούθησε στο Πανεπιστήμιο μαθηματικά και φυσικές επιστήμες.
Από το 1889 έως το 1892 ασχολείται στη μελέτη των πηγών του Μαρξισμού και μπαίνει στη σοσιαλ. κίνηση. Από τότε γίνεται η αχώριστη συναγωνίστρια του Άξελροντ.Την Πρωτομαγιά του 1892 βγάζει μια μπροσούρα σε εξάμετρο και το 1893 την πρώτη πολωνική συνδικαλιστική εφημερίδα «Τσράβα Ραμπότνιτα» (Εργατική υπόθεση). Στα 1893 το Διεθνές Συνέδριο της Ζυρίχης δεν της αναγνωρίζει την πολωνική αντιπροσωπία «γιατί αντιπροσωπεύει μια οργάνωση κατασκόπων» και δέχτηκε τους αντιπροσώπους του Πόλωνικού σοσιαλεθνικισμού. Στα 1895 βγάζει το θεωρητικό έργο «Η βιομηχ. εξέλιξη της Πολωνίας» και δημοσιεύει μια σειρά προπαγανδιστικών άρθρων και καταχτά τον Κάουτσκυ στον αγώνα της κατά του σοσιαλεθνικιστή Νταζίνσκι. Το 1896 την αναγνωρίζει το διεθνές συνέδριο του Λονδίνου και το 1900 θριαμβεύει στο Παρίσι. Στά 1897 ανακηρύσσεται διδάκτωρ του δικαίου και για να γίνει γερμανίς παντρεύεται εικονικά. Στα1898 με τα άρθρα της .«Κοινωνική μεταρρύθμιση ή Επανάσταση» αναγνωρίζεται η αρχηγός της νέας επαναστικής τάσης, κατατροπώνει τον Μπερνστάϊν και παίρνει με το μέρος της τον Κάουτσκυ. Στα 1905 ως κυρία Μάτσκε πηγαίνει στη Βαρσοβία και παίρνει ενεργό μέρος στη Ρωσική Επανάσταση. Το Μάρτη του 1906 φυλακίζεται μαζί με τον Α. Γιόγκισες και βγαίνει μ’ εγγύηση τον Ιούνη. Στα 1912 συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σ’ ένα χρόνο φυλακή. Στα 1914 συνεργάστηκε με το Λήμπκνεχτ στο Σπάρτακο. Πήρε ενεργό μέρος στην Επανάσταση του Γενάρη και δολοφονήθηκε μαζί με το Λήμπκνεχτ.
Η μεγαλύτερη θεωρητική της συμβολή στην ανάπτυξη του Κεφαλαίου είναι το έργο της «Η συσσώρευση του Κεφαλαίου» που αναλύει τους οικονομικούς νόμουςτης καπιταλιστικής παρακμής. Το έργο της «Η Γενική Απεργία και η Γερμανική Σοσιαλδημοκρατία» μαζί με τους αγώνες της ενάντια στη διοίκηση του κόμματος που απέκρουσε σαν «ανοησία» την ταχτική της των μαζικών κινημάτων απεργιών κλπ. Εδημιούργησε για πρώτη φορά μια σωστή επαναστατική ταχτική του διεθνούς προλεταριάτου.
Σπάρτακος, Γενάρης 1931